Gündem
PERSPEKTİF
• SAYI 233 • TEMMUZ / AĞUSTOS 2014
16
ÇifteVatandaşlık ve OpsiyonModeli:
“Üç Adım İleri, İki AdımGeri”
Almanya Adalet Bakanı HeikoMaas ve İçişleri Bakanı Thomas deMaizièremart
ayında çifte vatandaşlığa ilişkin yasal düzenleme konusunda koalisyon ortak-
ları arasında anlaşma sağlandığını duyurduklarında, yabancı uyrukluların Al-
manya’da doğan çocukları için Opsiyon Modeli’nin tamamen kaldırılacağı ve
böylelikle çifte vatandaşlığın mümkün kılınacağı bekleniyordu. Fakat yeni mo-
del, tutarsızlıklarıyla dikkat çekiyor.
2000 yılında yürürlüğe giren Vatandaşlık Ya-
sası’na göre Almanya’da doğan yabancı uyruklu
çocukların 23 yaşını doldurana kadar Alman va-
tandaşlığı ile ebeveynlerinin vatandaşlığı arasın-
da tercih yapmak zorunda bırakılmaları, çeşitli
hukuki ve siyasi tartışmaların konusu olmuş ve
son Federal Parlamento Seçimlerinde de seçim
kampanyalarının malzemesi olmuştu. Bunun
neticesinde CDU/CSU ve SPD arasında yapılan
koalisyon sözleşmesinde, Almanya’da doğan
çocuklar için vatandaşlığı seçme zorunluluğu-
nun kaldırılması öngörülmüş ve bunun akabin-
de federal hükûmet bu konuda değişiklik ön-
gören tasarıyı mayıs ayında meclise sunmuştu.
Ancak hükûmet tarafından sunulan yeni ta-
sarıda seçme zorunluluğunun tamamen kaldırıl-
mamış olması, özellikle Türk toplumunda seçim
öncesi vaadlerin yerine getirilmemesiyle bir ha-
yal kırıklığı meydana getirdi.
Buna rağmen doğum yeri esasına göre Alman
vatandaşlığını almış olanların büyük bir kısmı-
nın tasarıdaki şartları yerine getireceğinden ötü-
rü, tasarıyı çifte vatandaşlık yolunda önemli bir
adım olarak değerlendirmek mümkün. Öyle ki
tasarıya göre 21 yaşına kadar 8 yıldan daha fazla
Almanya’da ikamet eden, en az 6 yıl Almanya’da
okula gitmiş olan veya Almanya’da bir okul ya da
meslek diploması almış olanlar için seçme zo-
runluluğu kaldırılıyor ve çifte vatandaşlık müm-
kün kılınıyor. Buna ilave olarak Avrupa Birliği
üyesi bir ülke veya İsviçre vatandaşı olanlar ta-
sarıya göre seçme zorunluluğu kapsamı dışında
bırakılmakta. Tasarı ayrıca istisnai hâllere özgü
hükümler de öngörüyor.
Buna karşın doğum yeri esasına göre Alman
vatandaşlığını almış ve aynı zamanda ebeveyn-
lerinden ötürü örneğin Türkiye vatandaşlığına
sahip olan, ancak yeni düzenleme çerçevesinde
yukardaki kriterleri yerine getirmediği için Al-
manya’da “yetişmiş” sayılmayan hatırı sayılır
miktarda kişinin, vatandaşlıkta seçme zorunlu-
luğuna tabi olacağından ötürü sahip olduğu Al-
man vatandaşlığını kaybedeceği de bir gerçek. Bu
durum bilhassa Avrupa Birliği içerisinde örneğin
istihdam veya öğrenim için başka bir ülkeye ta-
şınmış olan ailelerin çocukları için problemli ne-
ticelere yol açabilir. Aynı durum Türkiye’ye kesin
dönüş durumu için de geçerli olacaktır.
Bu şekilde ebeveynlerinin vatandaşlığına kar-
şı karar almaya mecbur bırakılacak olan Türkiye
vatandaşlarının sayısı hakkında fikir edinmek
açısından Federal Göçmen ve Mülteci Daire-
si’nin haziran ayında yayınladığı Türkiye köken-
li vatandaşların göç hareketlerine ilişkin rapor
önemli ipuçları veriyor.
1
Rapora göre Türkiye’ye
kesin dönüş yapan Türk vatandaşlarının sayı-
sı her yıl 14.000 ila 17.000 civarında. Buna ilave
olarak her yıl 4.000 ila 5.500 civarında Türkiye
kökenli Alman vatandaşı Türkiye’ye göç ediyor.
Bu rakamlardan yola çıkarak Türkiye’ye olan göç
sonucu Almanya’da “yetişmiş” sayılamayacak
olan kişilerin sayısının bir hayli yüksek olduğu
ve bunların vatandaşlıkta seçme zorunluluğu ile
karşı karşıya kalacakları görülecektir.
BEKIR
ALTAŞ
*
»
