PERSPEKTİF
• SAYI 230 •
NISAN 2014
18
Gündem
*Luzern Üniversitesinde Din Hukuku alanında öğretim üye-
si olan Weber, Adrian Loretan-Saladin ve Alexander Mora-
wa ile İslami cemaatlerin İsviçre’de kamusal-hukuki anlam-
da tanınması hususunda bir bilirkişi raporu hazırlamıştır.
ötürü- ya akim kalıp devam sıkıntısı yaşamıştır ya
da tamamen iptal olmuştur. Hâl böyle olunca bu
tür gayretler ve hazırlıklar, ilk aşamalarda tıkanıp
kalmıştır.
İslam dersini verecek öğretmenlerin eğiti-
mi, belli kantonlarda politik bir önem kazandığı
için, imam ve din pedagoğu eğitimlerinin hangi
üniversitede sunulacağı ve böylece yetkiyi kimin
üstleneceği de federal devlet düzeyinde değerlen-
dirilmektedir. Fribourg Üniversitesinin İslamDini
Merkezi kurmasına kadarki gelişme bu şekilde
cereyan etmiştir. Bununla beraber, Müslümanlar
profesörleri görevlendirmeye anayasal olarak ka-
tılabileceklerdir. Ayrıca Müslümanların katılımı,
ders içeriklerinin oluşturulmasına kadar geniş bir
alana yayılacaktır.
Mevcut Sorunlu Alanlar
Devlet ve kilise arasındaki işbirliği, küresel-
leşme ve dinî çoğulculuğun dinamik değişimine
tabidir. Bu gelişme dikkate alındığında, kilisele-
rin ve dinî cemaatlerin kamusal-hukuki tanıma
sayesinde kazandıkları özel konumun, onla-
rın meşruiyet zeminlerini kaybetmelerine ne-
den olup olmadığı sorusu akıllara gelmektedir.
Çünkü: “Dinî inanca sahip olmayan ve Hris-
tiyanlık dışı dinlerin mensupları ya da Hristi-
yan mezhepsiz kiliselerin oranı ne denli fazla
ise; kamusal-hukuki olarak tanınan kiliselerin
meşruiyeti o denli az olmaktadır.” Böylece ka-
musal-hukuki olarak tanınan eyalet kiliseleri,
baskı altına girmekte ve artan kayıplarla cemaat
zeminleri aşınmaktadır. İmtiyazlardaki azalma-
nın (kilise vergileri, din dersleri vb.) ne oranda
meydana geldiği bugün henüz tahmin edileme-
mektedir.
Bugün kamusal, hatta kamusal-hukuki ta-
nınma yolunda olan dinî cemaatlerin, İsviçre’nin
Devlet Kilise Hukukunun doğrusal bir şekilde
güncelleştirilemeyeceğini; ancak İsviçre’nin de-
ğişen dinî coğrafyasına uygun olarak kurumsal
ve hukuki düzenlemelerin yapılarak geliştirile-
bileceğini ve değiştirilebileceğini göz önünde
bulundurmaları gerekir. Diğer taraftan İslami
cemaatler ve federasyonların da İsviçre’nin ge-
rekli gördüğü uygulamalara sıkı sıkıya bağlı kal-
maları gerekmektedir.
Yol Haritası ve Tavsiyeler
İslami cemaatlerin ve federasyonların kamu-
sal-hukuki olarak tanınması sorunu sadece hu-
kuki faktörlere bağlı değildir; toplumsal kabul
de bu minvalde son derece önem taşımaktadır.
Bu toplumsal kabulü orta ve uzun vadede yük-
seltmek için şunlara dikkat edilmelidir:
• İmamların ve İslam din pedagoglarının İsviç-
re üniversitelerinde eğitim almaları için gerekli
olan eğitim yapıları acilen hayata geçirilmelidir.
• İslam din dersinin pilot uygulamalarının başa-
rıyla sonuçlandığı farklı kantonlarda bu dersler
başlatılmalıdır.
• Kantonlar düzeyinde tanınma adına resmî
dilekçe verilmeli (1. aşama) ve İsviçre’nin de-
mokratik dinî cemaatler hukukuna başarılı bir
entegrasyon sürecinin akabinde kantonlar dü-
zeyindeki sorumlu mercilere kamusal-hukuki
tanınma için talepte bulunulmalıdır (2. aşama).
Bu (kısmen karmaşık) sürecin yönetimi kan-
tonlarda bulunan İslami kurumlardır. İsviç-
re’deki çatı kurumlar, kantonlardaki kurumların
gayret ve çabalarında onları yönlendirmekte ve
yardımcı olmaktadırlar.
Quirin Weber, Adrian
Loretan-Saladin
ve Alexander
Morawa’nın kitap
olarak yayımlanan
bilirkişi raporu:
Freiheit und Religion. Die
Anerkennung weiterer
Religionsgemeinschaf-
ten
(Özgürlük ve Din.
Diğer Dinî Cemaatlerin
Tanınması)
