43
MART 2014 • SAYI 229 •
PERSPEKTİF
*California-Irvine Üniversitesi’nde profesör olan Navarro,
kendi kitabından aynı isimle sinemaya uyarlanan “Death By
China” (Çin Eliyle Ölüm) belgesel filmin de yönetmenidir.
alması ve bunun sonucu olarak Uygurların iş-
sizlik ve yoksulluğa itilmesidir.
Bütün bu anlatılanlar, bu gezegen üzerinde
yaşayan bir halka uygulanan en barbar ve kü-
çük düşürücü muameleleri ortaya koymakta-
dır. Tek arzu ettikleri, kültürlerine ve dinlerine
saygı gösterilmesi ve gerçek bir özerklik olma-
sına rağmen Uygurlar sürekli olarak “terörist”
ve “bölücü” olmakla suçlanmaktadır. Bununla
birlikte, hiç de şaşırtıcı olmayan bir şekilde,
hem Sincan hem de Tibet’te yerli halk, kelime-
nin gerçek anlamıyla yaşamları için mücadele
ederken büyük kargaşalar özellikle bu bölge-
lerde kendisini göstermektedir.
Ne yazık ki dünya bütün bu olanlara sırtını
dönmüştür. Uygurlara karşı uygulanan bu kü-
çük düşürücü muamelenin gerçekleşmesine
sadece izin vermekle kalmamış; Uygurlara ve
Tibetlilere kötü muamelesinden dolayı Çin’e
yok denecek kadar az sayıda eleştiri ve yap-
tırımda bulunmuştur. Dolayısıyla ticaret ve
hırsın, uluslararası arenada da insan haklarını
gölgede bıraktığı ortaya çıkmıştır. Çok açık-
tır ki Çin’de mağaza açan ve üstü kapalı bir
biçimde Çin’in otoriter rejimini destekleyen
her yabancı şirketin elleri kana bulanmıştır.
Çin’in Uygurlara neden bu şekilde davran-
dığını da irdelemek gerekir: Sincan, Çinlilerin
iki nedenden dolayı hâkim olmak istediği çok
önemli bir toprak parçasıdır. Birincisi, Sincan,
tarih boyunca Çin’in rakibi ve zaman zaman
da düşmanı olan Rusya ve Hindistan’a karşı
önemli, stratejik bir tampon bölgedir. İkinci-
si ise Sincan enerji ve maden açısından ina-
nılmaz ölçüde zengindir. Bölgedeki petrol ve
doğal gaz rezervleri Çin rezervlerinin dörtte
birinden daha fazla, kömür rezervleriyse üçte
birinden fazladır. Ayrıca, Çin’in tüm eyaletleri
arasında en geniş demir cevheri yatakları, en
yoğun berilyum ve tuz rezervleri de bölgede
bulunmaktadır.
Bu dinamiklerden dolayı Sincan halkı, kül-
türel ve dinî yok oluş tehlikesi altındadır ve
pek çok durumda da iktidardaki Çin Komünist
Partisi’nin ellerinde ölmekte ya da hapse atıl-
maktadır. Bu insanlık trajedisi tüm dünyanın
dikkatini çekmeli ve Çin’in Sincan’da yaptığı,
gündeme getirilmeyen kültürel soykırım durdu-
rulmalıdır.
©
Flickr.com/Dmitry Perstin
Death By China (Çin Eliyle Ölüm)
