PERSPEKTİF
• SAYI 227 •
OCAK 2014
50
2000 yılında, Rusyalı Müslümanlar, İslam’ın
Rus topraklarındaki on dördüncü yüzyılını
kutladılar. Modern Rusya topraklarındaki ilk
Müslüman devlet, 922 senesinde Abbasi Hali-
fesi Cafer el-Muktedir Billah’ın gönderdiği he-
yet huzurunda İslam’ı gönüllü olarak devletin
resmî dini kabul eden Bulgar Krallığı idi. Bu
asırlar boyunca Müslümanlar, bugün “Rus me-
deniyeti” diye adlandırdığımız şeyin inşasında
aktif olarak yer aldı.
Rusya’da İslam, günümüzde, Ortodoks
Hristiyanlık, Budizm ve Yahudilikle birlikte
geleneksel bir din olarak tanımlanmaktadır.
Mevcut Rus yetkili makamları ve siyasi lider-
leri, İslam’ın Rus toplumunun bir parçası ol-
duğunu tekrar tekrar dile getirmektedir. Ekim
2003’te 10. İslam İşbirliği Teşkilatı Zirvesi’nde
yaptığı bir konuşmada, Rusya Devlet Başka-
nı Vladimir Putin, “Ülkemiz vatandaşları için
Rusyalı Müslümanlar, Rusya’nın çok etnisiteli
yapısının bütünleyici, tam ve bütünlüklü birer
parçasıdırlar. Ve bizler, ülkemizin bu dinlerara-
sı uyumdaki gücünü, bunun değerini, zenginli-
ğini ve faydasını görüyoruz.” şeklinde beyanda
bulunmuştu. On yıl sonra, 22 Ekim 2013’te,
ülkedeki kalabalık Müslüman topluluğun ida-
ri organı olan Rusya Müslümanları Merkezi
Dinî İdaresi’nin 225. yıl dönümünü simgeleyen
resmî törende yaptığı konuşmada Putin, yine
Müslümanları, ülkenin çeşitli ve zengin toplu-
munun “hayati” bir bileşeni şeklinde tanımla-
yarak övgüde bulunmuştu. Rus tarihinde Müs-
lüman devlet adamları, sanatçı, bilim insanları,
asker ve iş adamlarının önemli rolüne değinen
Putin, İslam’ın Rus kültürünün “parlayan” bir
kodu olduğunu vurguladı.
Rus hükümeti, bazı eğitsel ve kültürel geliş-
meleri finanse ederek Müslüman kuruluşlara
gönüllü olarak yardımcı olmaktadır. Müslüman
kuruluşları, burs, İslami etkinlikler, konferans,
seminer, festival ve İslami basın organlarını
desteklemek için, Rusya Devlet Başkanı tara-
fından Aralık 2006’da, yıllık bütçesi yaklaşık
200 milyon Rus Rublesi (yaklaşık 5 milyon avro)
olan İslam Kültürü, Bilimi ve Eğitimini Destek-
leme Fonu kuruldu. Bahsedilen amaçlar için,
yalnızca 2012 yılında, değişen oranlarda 1200
hibe verildi.
Günümüz Rusya’sında anayasal çerçevede
herhangi bir dinî ayrımcılık ve İslam karşıtı
mevzuat bulunmamaktadır. Ancak, diğer pek
çok ülkede olduğu gibi, 11 Eylül saldırıları,
Rusya’nın da “İslami ekstremizm” üzerine
odaklanmaya karar vermesinde hızlandırı-
cı etkiye neden oldu. Amerikan güdümlü bir
“terörle savaş”ın başlamasıyla birlikte, Rusya
Federasyonu, Haziran 2002’de “Ekstremizmle
Mücadele” ile ilgili yeni bir yasa çıkardı. Eylül
2004’teki Beslan Okulu kuşatması, Rusya’da,
İslami olan her şeye karşı bir nefret siyase-
tinin doğmasında dönüm noktası oldu. Rus
medyası ve sinema endüstrisi de İslam ve
Müslümanlara karşı düşmanca bir tutum ta-
kındı ve olumsuz bir imajın yaratılmasında
hayati rol oynadı. Sonuç olarak, kamusal ve
resmî birçok olumsuz gelişme meydana gel-
Dünya
Vladimir Camii’nin genç imamı Rinat İbrahimov
