55
TEMMUZ / AĞUSTOS
2014 • SAYI 233 •
PERSPEKTİF
Irak’ta Son Durum ve IŞİD Fenomeni
Irak ve Şam İslam Devleti (IŞİD)’nin orta-
ya çıkışı bu arka plandan bağımsız değildir.
IŞİD, geçtiğimiz sene Nisan ayında Ebu Bekir
el-Bağdadi tarafından ilan edilmiş, başta BM
olmak üzere ABD ve diğer batılı ülkelerin de
terör örgütü listesinde yer alan Irak merkezli
bir yapılanmadır.
2003 yılında ABD güçlerinin Irak’ı işgaliy-
le birlikte başlayan direniş kısa sürede ülkeye
ciddi bir savaşçı akınının oluşmasına sebep
olmuştur. Kısa sürede eski bir Afgan Savaşı
gazisi olan Ebu Mus’ab ez-Zerkavi’nin kurmuş
olduğu Tevhid ve’l Cihad adlı grup, ülkede
büyük çaplı saldırı-
lar gerçekleştirmiştir.
Gerek ABD güçlerine,
gerekse ABD destekli
Irak Hükûmeti ve Or-
dusu’na karşı saldırı-
larıyla bu örgüte, yurt
dışından yüzlerce sa-
vaşçı katılmıştır.
2004 yılında El Ka-
ide’ye biat ettiğini
açıklayan ez-Zerkavi,
örgütünün adını Irak
El Kaidesi olarak de-
ğiştirmiştir.
Zerkavi
2006 yılında ABD güç-
lerinin düzenlediği bir
hava bombardımanın-
da öldürülmüş, yerine
ise Mısırlı Ebu Hamza el-Muhacir geçmiştir.
Ardından Irak İslam Devleti (IİD) adlı yeni bir
örgüt ilan ederek, başına Ebu Ömer el-Bağdadi
adlı birini getirerek yeni bir evreye geçmiştir.
Bu sırada 2006-2007 yılları sırasında ül-
kedeki savaş ciddi bir mezhep savaşına dönü-
şerek Sünniler ve Şiiler arasında kanlı saldı-
rılar zirveye ulaşmıştır. Özellikle Şiilerin ABD
desteğinde Irak Hükûmeti’ni oluşturması ve
Sünnilere karşı uygulanan ayrımcı politika-
lar, bu şiddeti daha da artırmıştır. ABD güçleri
ise yeni bir stratejiyle bir takım Sünni aşiret
ve yerel direniş örgütlerini saf değiştirmeleri
için ikna çabalarına girmiştir. Bu çabaları so-
nuç veren ABD güçleri, Irak direnişini büyük
oranda bastırabilmeyi başarmıştır. Özellikle
Sünnilerin saf değiştirmesi sonucu IİD büyük
darbe almış, 2010 yılına gelindiğinde örgüt
liderlerinin de aralarında bulunduğu pek çok
kişi öldürülmüştür.
Bu sürecin ardından ciddi bir değişim
yaşayan IİD, yeni seçilen lideri Ebu Bekir
el-Bağdadi liderliğinde tekrar organize olma-
ya başlamıştır. Bu sırada ABD güçlerinin 2011
sonunda Irak’ı terk etmesi ve Suriye’de patlak
veren savaş, âdeta örgütün yeniden hayat bul-
masını sağlamıştır.
Suriye’de Beşşar Esed rejimine karşı sa-
vaşan Sünnilere destek amacıyla bir grup
adamını göndererek orada “Nusret Cephesi”
adlı örgütü kurduran IİD, kısa sürede bu ya-
pının Suriye’de büyük bir başarı elde etmesi
üzerine iki örgütün birleştiğini ilan ederek
IŞİD adını almıştır. Bu birleşme ilanı Nusret
Cephesi lideri tarafından kabul edilmemiş ve
IŞİD Suriye’deki muhalefetle çatışmaya başla-
mıştır.
Irak’ta Maliki’nin Sünnilere yönelik bas-
kıcı politikaları artarak devam ederken, Sün-
nilerin önemli liderlerinden Cumhurbaşkanı
Yardımcısı Tarık Haşimi ülkeyi terk etmek zo-
runda kalmıştır. 2012’nin son aylarında Sünni
grupların, kendilerini dışlamakla suçladıkları
