49
HAZİRAN 2014 • SAYI 232 •
PERSPEKTİF
keti reddetmesine neden oldu. Hefazot-e-Islam
protestosu, 5 Nisan 2013 tarihinde gece yarısı
bir baskınla durduruldu.
“Ne Çok Dindar, Ne Çok Seküler”
Shahbag hareketi, toplumda “Ya bizimle, ya
bize karşı” havası estirmeye başladığında ol-
dukça zalim bir hâl aldı. Mahkemenin ölüm ce-
zası kararını sorgulayanlar anti-liberal güçler
ya da Pakistan iş birlikçileri diye yaftalanmıştı.
Öyle görünüyor ki protesto kısa bir zamanda
seküler devrim özlemiyle romantik bir hareke-
te dönüşmüştür. Halk, ilk defa kim olduğunu
sorgulamıştır: Bangladeş halkı kimdir? Bengali
mi, Bangladeşli mi, ateist ya da dindar mı? Bu
bölünmelerin ve farklılıkların aile içlerinde bile
önemli yerleri olmuştur. İktidar partisi, ülkenin
kimliğini belirlemek sanki kendilerinin tarihten
devraldıkları bir göreviymiş gibi davranmıştı.
Tartışmalarda, “Ancak ülkenin bağımsızlığı için
savaşanlar ülkenin nasıl görüneceği hakkında
söz sahibi olur.” mantığı vurgulanmıştı.
Kendi kendini gerçekleştiren ve kendini vekil
ilan eden bu anlayış Shahbag hareketi için hiç
de iyi olmamıştı. Bu hareket üzerine insanların
memnuniyetsizliğini sergileyen iki araştırma
yapılmıştır. Yapılan kamuoyu yoklamasına göre
halkın yüzde 55’i, ölüm cezası isteğinin kanuna
aykırı olduğunu düşünmekteydi. Prothom Alo
isimli en büyük seküler Bengali gazetesinin pro-
testolar zamanında yaptığı başka bir araştırma-
ya göre halkın yüzde 57.5’i Shahbag hareketini
desteklemezken yüzde 23.4’ü protestoları haklı
buluyordu.
Bangladeş’de sekülerizmin arttığı iddiası
yanlış bir algı olarak görünmekte ve belki de
kolektif şuuru yansıtmamaktadır. Buna benzer
olarak, tüm halkın aynı din, yani İslam için sev-
gi beslediği iddiası da toplumdaki seküler tabanı
olduğundan az göstermektedir. “Ne çok dindar
ne çok seküler” şuurun mevcut olduğu Bangla-
deş gibi Müslüman bir toplumda, sosyal yapıyı
kavrayıp halkın sosyal, kültürel ve siyasal tabia-
tına göre hareket edenler toplumu daha iyi ana-
liz edebileceklerdir.
*Dhaka Üniversitesi‘nde Uluslararası İlişkiler eğitimi gören
Belal‘in ağırlıklı araştırma konuları sömürge dönemi sonrası
Güney Asya ile Bangladeş‘in dış ilişkileridir.
©
Flickr.com/Faisal Akram Ether
