Muhterem Müslümanlar!

Mukaddes dinimiz İslam, kazancın helal yoldan elde edilmesine çok büyük bir önem vermiştir. İnsanın cennetten kovulmasına sebep olan etkenin, haram olan birşeyden yenilmesi gerçeği göz önüne gertirilirse helal kazancın ne kadar önemli olduğu hakikaten anlaşılmış olur. Helal kazanç yolları çoktur. Onlardan bir tanesi de ticaret yoludur. Enteresan bir husus ta bir çok Peygamberin hayatında olduğu gibi, Peygamber Efendimiz Hz. Muhamed (sav) de, kendisine peygamberlik verilmeden önce Mekke’de ticaretle meşgul olmuş, zaman zaman da uluslararası ticaret boyutu ile seferler yapmış ve ömrünün her çağında ve her alanında görüldüğü gibi, ticaret sahasında da doğru sözlü ve dürüst şahsiyyeti nedeniyle “Muhammedü’l-Emîn” yani “Güvenilir Muhammed” ismi ile anılmıştır. Peygamber Efendimiz kendisine hangi kazanç daha üstündür diye soranlara; “Kişinin elinin emeği ile kazandığı ve dürüst yapılan alışveriştir.” (Ahmet b. Hanbel, Müsned, III,466, IV,141) cevabını vermiştir.

Değerli kardeşlerim,

Çağdaş ve gelişmiş ülkelerin en çok öne çıkan özelliklerinden birisi de; güçlü bir ekonomik yapılarının varlığı ve çok gelişmiş bir ticari hayata sahip olmalarıdır. Özellikle ticari hayatta başarılı olmanın baş kuralı ise, uzun nefesli proje ve programa sahip, dürüst, tutarlı ve ahlaklı olmaktır. Dürüst çalışan ve ticaret ahlakına uyan her ticaret ehli mutlaka başarılı olur. Yüce kitabımız Kur’an-ı Kerim, gelmiş-geçmiş ve büyük devletler kurmuş milletlerin çöküş ve yok oluş kıssalarını anlatırken, onların böyle bir neticeye ulaşmalarına etken olan sebeplerden bahsetmiş ve en başta ticari ahlaksızlık ve haksızlıkların geldiğine işaret etmiştir: İşte bazı ayetler: “Medyen halkına da kardeşleri Şu’ayb’ı peygamber gönderdik. O şöyle dedi: Ey kavmim! Allah’a kulluk edin. Sizin ondan başka hiçbir ilahınız yoktur. Ölçüyü ve tartıyı eksik yapmayın. Ben sizi bolluk içinde görüyorum. Ben sizin adınıza kuşatıcı bir günün azabından korkuyorum. Ey kavmim! Ölçüyü ve tartıyı adaletle tam yapın. İnsanların eşyalarını (mallarını ve haklarını) eksiltmeyin. Yeryüzünde bozgunculuk yaparak karışıklık çıkarmayın. Eğer inanan kimselerseniz Allah’ın bıraktığı helâl kazanç sizin için daha hayırlıdır. Ben sizin başınızda bir bekçi değilim.” [11:84][11:85][11:86] “Ölçtüğünüzde ölçmeyi tam yapın, doğru terazi ile tartın. Bu daha hayırlı, sonuç bakımından daha güzeldir.” [17:35]

Peygamberimiz Efendimiz (sav) de birçok mübarek sözlerinde aynı konuya tekrar tekrar vurgu yapmıştır. Nitekim, bir hadis-i şeriflerinde: “Ey ticaret erbâbı! Sizler bizden önce gelip geçen milletleri helâk eden ölçü ve tartı işini üzerinize almış bulunmaktasınız.” (Tirmizi, Büyü, 9, 1217) diye hitap etmişti. Bir başka zaman da, “Kıyamet gününde Allah, yalan yere yemin ederek ticaret yapan kişilerle konuşmayacak, yüzlerine bakmayacak ve onları affetmeyecektir.” (Buhari, Büyû 19, 22, 44, 46, Müslim, Büyû, 47, 532) buyurarak biz ümmetlerini uyarmıştır. Çok meşhur olan bir diğer hadis-i şerif ise daha bir şiddet içermekte ve bizi tenbih etmektedir: “Bizi aldatan bizden değildir.” (Müslim, İman 171; Tirmizi, Büyû 5, 1211)

Öyle ise, aziz kardeşlerim,

Eğer helalinden kazanmak gibi bir gayemiz varsa, bunu da ticari yolla elde etmek durumunda isek, her zaman olmamız gerektiği gibi, bu çalışmalarda da ahlaklı ve dürüst olmamız gerektiğini ve haksız kazanç peşine düşmememiz gerektiğini aklımızdan çıkarmamamız gerekir. Hutbemizi şu ayet mealleri ile bitirmek istiyor helalinden bol kazançlar vermesini Cenab-ı Hak’tan niyaz ediyoruz: “Alışverişlerinde hile yapanların vay haline! Onlar insanlardan bir şey ölçüp aldıkları zaman tam ölçerler. Fakat kendileri onlara bir şey ölçüp, yahut tartıp verdikleri zaman eksik ölçüp tartarlar.” [83:1][83:2][83:3]

IGMG İrşad Başkanlığı