Muhterem Müslümanlar!

İnsan bu alemin en gözde varlığı. İnsanı zirveye ulaştıran en önemli ahlaki değer de Rabbimizin ona doğuştan verdiği geliştirilmeye de, kaybedilmeye de müsait olan haya duygusudur. Haya, insanoğlunu hem insanlar katında hem de yaratıcısının katında makbul bir sıfata sevkeder. Sözlükte haya kelimesi, utanma, çekinme, tevbe ve vazgeçiş anlamlarına gelirken, ahlaki terim olarak ise nefsin çirkin davranışlarından rahatsız olup onları terketmesi manalarını içermektedir. Ayrıca haya, hoş olmayan bir işin yapılması anında insanın yüzünde beliren değişikliktir şeklinde de bir tanımlama yapılmıştır.

 

Muhterem Müminler!

Kur’an-ı Kerim‘de üç yerde "haya" kelimesinin türevleri geçmektedir. İki yerde geçen ifadeleri ile insanlar arası iletişimde edebe dikkat etme ve sakınma boyutu ile nezih bir noktaya dikkat çekilmektedir. Konu ile ilgili olarak Kasas Suresi 25. ayetinde Hazreti Şuayb Aleyhisselam‘ın kızlarından birinin, Hazreti Musa ile konuşmasında haya ve edeb dairesindeki çizgisini Allah (cc) zikrederek o haya duygusunu övmektedir. O halde dinin sınır koyduğu, konuşma, hal ve hareketlerde şeytana ve nefse fırsat verilmemesi hususunda dikkatli olmalıdırlar. Sınırları korumak ise haya sahibi olmaktan geçmektedir.

 

Muhterem Müslümanlar!

Pek çoğumuz tarafından bilinen şu hadisi şerifleri bir kez daha hatırlatmak istiyorum; “Haya sadece iyilik getirir”, “Haya bütünüyle hayırdır”, “Haya İmandandır” buyuruyor Resülülah efendimiz. Haya duygusu Müslümanların en belirleyici ahlaki nitelikleri ve değer ölçüleri arasındadır. Yine başka bir hadisi şerifte “Eğer utanmıyorsan istediğini yapabilirsin” uyarısı oldukça anlamlıdır.

 

Buna göre insan, Rabbine karşı edepli ve hayalı olmalıdır. Allah’ın yasaklarından kaçınmalı ve haramlardan uzak durmalıdır. Herhangi bir sebeple hayasızca bir günah işlemişse ondan tevbe etmelidir. Allah’ın yasalarına uygun yaşamaya gayret etmelidir. İster gizli ister açık yerlerde olsun ahlaka aykırı olan tüm davranışlardan kaçınmamız gerektiğini unutmayalım.

 

Evlatların anne ve babalarına karşı edepli ve hayalı olmaları gerektiği gibi, anne ve babalar da evlatlarının yanında nelere dikkat etmeleri gerektiğini bilmeli ve ona göre davranmalıdır. Utanma duygusunu kaybedenler hem dünyada hem ahirette her türlü bela ve tehlikelere düşerler. Haya duygusu insanı koruyan en önemli ve en güvenli sığınaktır. Mümin, her durumda hem Rabbine karşı kulluğunda hemde insanlar arası iletişiminde haya üzere olmalıdır ki imanın da olgunluğuna ulaşabilsin.

 

IGMG İrşad Başkanlığı