Muhterem müslümanlar !

Bu haftaki hutbemizde Kur’an ve Sünnet ışığında helal ve haram kavramlarına değineceğiz.

Değerli kardeşlerim!

Haram ve helaller Allah tarafından Kur’an’da belirtilmiştir. Helal, insanın istifadesine sunulan nimetlerdir ve ona verilen kullanım hakkıdır. Haramlar ise insanın istifade edemeyeceği olgulardır ve kullanımı hakkı olamayan hususlardır. Helallerin yerine haramları tercih etmek hak tecavüzüdür ki, bunu yapan hem kullar katında dünyada insan için şeref kaybına yol açar, hem de ebedi hayatın mahvına yol açar. Bir insanın hem maddi ve hem de manevi olmak üzere iki tarafı vardır. İnsanın maddi tarafı bedeni; manevi tarafı ise ruhudur. Mükemmel dinimiz İslam, insanın manevi tarafı olan ruhunun sağlıklı olabilmesini, maddi bedenin helallerle beslenmesine bağlamıştır. Yani bir müslüman dünyadaki kazancını her halükarda helal yolla elde etmek ve yine helal yolla kullanmakla yükümlüdür. Peygamberimiz bu hususta son derece uyarıcı olan bir hadisinde şöyle buyuruyor: “Haramla beslenen vucut Cennet’e değil, Cehennem’e daha layıktır. (Hakim, Ahmed) “ Bu hadis bize, bu dünyadaki yaşantımızda helal ve haram ölçülerine dikkat etttiğimiz takdirde kulluk imtihanını başarılı bir şekilde vermemizin mümkün olduğunu haber vermesi açısından son derece eğiticidir.

Allah-u Teala helali ve harama dikkat etme noktasında peygamberler ile ümmetleri aynı derecede sorumlu tutmuştur. Sevgili Peygamberimiz (sas) bir hadisinde Mü’minun Suresi’nin 51. ayetine işaret ederek şöyle buyuruyor:

“Ey insanlar ! Şüphesiz Allah temizdir, ancak temiz olanı kabul eder. Allah Teala, bu konuda Peygamberlerine emrettiklerini mü’minlere de emretmiştir. Peyagamberlerine;

“Ey Peygamberler ! dünya hayatının temiz ve meşru nimetlerinden yiyin ve dürüst ve erdemli davranışlarda bulunun. Çünkü ben sizin yaptıklarınız şeyleri eksiksiz biliyorum. (Mü’minun S. / 51. ayet) “buyurmuştur. Aynı şekilde mü’minlere de;

“Ey iman edenler! Eğer gerçekten O’na kulluk ediyorsanız, size rızık olarak verdiklerimizin temiz olanlarında yiyin ve Allah’a şükredin.” (Bakara/172) buyurmuştur.

Sizden birisi (hac, cihad veya ilim uğruna) yorucu bir sefere çıkar, sonra ellerini semaya kaldırıp: Ey Rabbim ! diye Allah’a dua eder. Eğer onun yediği haram, içtiği haram, giydiği haram, gıdası haramsa bu şekilde onun duası nasıl kabul edilsin!” (Müslim, Tirmizi)

Sevgili Peygamberimiz diğer bir hadisinde de şöyle buyuruyor:

“Bir kul, haramdan mal kazanıp ondan sadaka verse, sadakası kabul olmaz. Ondan kendisine ve çoluk çocuğuna harcasa bereketini görmez, arakasından gelenlere miras bıraksa, bu onun ancak azabını arttırır. Şüphesiz Allah-u Teala kötülüğü kötülükle temizlemez; kötülüğü ancak iyilikle temizler. Hiç şüphesiz pis olan bir şey, pis olan diğer şeyi temizlemez.” (Ahmed b. Hanbel)

Aziz müslümanlar !

Manalarını sunduğumuz ayet ve hadisler, müslüman bir insanın haram ve helale ne denli dikkat etmesi gerektiğine dair son derece dikkat çekicidir. Bu ayet ve hadislerden anlamaktayız ki, hakk ölçülerine uyulmadığı takdirde yapılan iş, ne kadar hayırlı olursa olsun, o işi değerli ve onurlu kılamaz ve haram ve helale riayet etmeden yapılan ibadetler kabule şayan değildir.

Kıymetli kardeşlerim !

Allah’ın helal kıldıklarına uyan ve haramlardan kaçınan fert ve toplumlar bozulmadan/fesattan korunurlar ve huzurlu bir hayat yaşarlar. Hutbemizi haksız kazanca örnek teşkil etmesi itibarı ile, peygamberimizin, haram bir fiil olan rüşvetle alakalı bir hadisini hatırlatarak bitirmek istiyorum.

Vergi tahsildarı bir gün, Peygamberimize hesap verirken, görevi esnasında kendisine verilen hediyeleri de gösterir. Bunun üzerine peygamberimiz son derece sert ve kızgın bir ifade ile: “Bu tahsildarı anasının evinde oturtalım, o vakit ona bu hediyeler getirilir mi bir görelim. (Müslim/İmare,26-30) “ buyurur. Memurun vazifesi esnasında aldığı hediyeyi rüşvet olarak değerlendiren Efendimiz (sas) “Rüşveti alan da veren de cehenneme girecektir. (Tirmizi) “ buyurdular.

İrşad Başkanlığı