Dinimizde; Ramazan orucu, hac, zekat, fıtır sadakası, bayramlar ve kurban gibi, edası yıl içinde belirli vakitlere bağlanmış olan ibadetlerin zamanlarının belirlenmesinde, kamerî ay takvim sistemi esas alınmıştır. Şu ayet-i kerime bunun delilidir: “Sana, hilâl şeklinde yeni doğan ayları sorarlar. De ki: Onlar, insanlar ve özellikle hac için vakit ölçüleridir.” (Bakara Suresi, [2:189])

Dinî hükümlere göre kamerî aylar, ayın kavuşum (içtima) durumundan sonra batı ufkunda görülmesi veya güneş battıktan sonra görülebilecek şekilde ufkun üstünde mevcut olduğunun kesin olarak bilinmesiyle başlar. Aynı şekilde hilalin tekrar görülmesiyle sona erer. 

Ramazan ayı farz olan orucun tutulacağı aydır. Çünkü Cenab-ı Hak Kur’an’ında: “Ramazan ayı… İnsanlar için hidayet olan ve doğru yolu ve (hak ile batılı birbirinden) ayıran apaçık belgeleri (kapsayan) Kur’an onda indirilmiştir. Öyleyse sizden kim bu aya şahid olursa artık onu oruçlu geçirsin.“ (Bakara Suresi, [2:185])

Hz. Peygamber (sav) Efendimiz de: “Hilali görünce oruca başlayın, onu tekrar görünce bayram yapın. Eğer hilali göremezseniz Şaban ayını otuza tamamlayınız“ (Buhari ve Müslim) buyurmuştur.

Bundan hareketle IGMG’nin hilallerin tesbitindeki usulü şu prensiplere dayanmaktadır.

IGMG’nin de aktif üyesi bulunduğu Avrupa Fetva ve Fıkhi Araştırmalar Konseyi’nin (ECFR) Mayıs 1999 tarihinde Köln Konferansı’nda, Haziran 2008 tarihinde Genel Merkezimizde yapılan toplantıda ve Avrupa Fetva ve Fıkhi Araştırmalar Konseyinin 8-12 Recep 1430/30 Haziran-4 Temmuz 2009 tarihinde yapılan İstanbul Toplantısı’nda alınan kararlar çerçevesinde hilallerin tesbitindeki usulümüz şudur:

Bilhassa Avrupa Fetva ve Fıkhi Araştırmalar Konseyi’nin Mayıs 1999 tarihinde Köln Konferansı’nda almış olduğu; bizim de kabul ettiğimiz ve uyguladığımız karar maddeleri şunlardır:

1- Yukarda naklettiğmiz Hadis-i şerif’in hükmü gereğince, hilallerin tesbitinde “rü’yet=görmek” esastır. Hilalin gözetlenmesi ve görülmesi, ister çıplak gözle isterse rasathanelerde teleskoplarla olsunaynı hükümdedir..

2- “Hilal görülmüştür” haberinin, gerçekten hilalin görülebileceğine işaret edecek astronomi ilminin  verileriyle de desteklenmesi gerekir.

3- Şer’i yollarla hilal tesbiti yapan ilmi verilerle de uyuşan, İslam Ülkelerinin ilanını da kabul ederiz.

4- Hiç bir kuruma karşı peşin hükümlü değiliz. Ancak cemaatimizin ibadetinin sahih olabilmesi için de kılı kırk yararak, bilimsel araştırmalara da itibar ederek, bir neticeye varmaya gayret ederiz.

5. Astronomların hesapla tespit ettikleri Kamerî aybaşlarına dinen itibar edilebilmesi için, onların bu tespitlerini Hilal’in Güneş battıktan sonra ve görüşe mani engellerin bulunmaması halinde gözle görülebilecek şekilde, ufukta fiilen mevcut olması esasına dayandırmaları gerekir ki, bu Ru’yete "Hükmü ru’yet" denir.

6. Hilal’in görülebilmesi için iki temel şartın gerçekleşmesi zorunludur:

a) İçtimâ (kavuşum)’dan sonra Ay ile Güneş’in açısal uzaklığı 8 dereceden az olmamalıdır. Bilindiği üzere Ru’yet, 7 ile 8 dereceler arasında başlamaktadır. 8 derecenin esas alınmasında, ihtiyat bakımından görüş birliğine varılmıştır.

b) Güneş’in batışı anında Ay’ın ufuktan yüksekliğinin açısal değeri, 5 dereceden az olmamalıdır. Sadece bu esasa göre normal durumlarda

Hilal’in çıplak gözle görülebilmesi mümkündür.

7.  Hilal’in Ru’yet edilebilmesi için belli bir yer şart değildir. Yeryüzünün herhangi bir bölgesinde Hilal’in Ru’yet’inin sabit olması yeterlidir.

Yukardaki kararlar muvacehesinde Ankara ve Mekke-i Mükerreme için 2012 yılı 1433 Şevval  ayı hilalinin şemaları şu şekilde olacaktır:

17 Ağustos 2012 Cuma günü Greenwich saatiyle 15:55’de içtima, 18 Ağustos 2012 Cumartesi günü Greenwich saatiyle 03:51’de ru’yet olacak ve hilal ilk defa Büyük Okyanus’tan itibaren görülmeye başlayacaktır.

İçtima günü olan 17 Ağustos 2012 Cuma günü Ankara’da ay güneşten 28 dakika, Mekke’de ise 19 dakika önce batmaktadır. Güneş battığı anda hilal Mekke’de 4° 12′, Ankara’da 5° 01′ ufkun altında bulunmaktadır. Bu sebeple hilal Ankara ve Mekke’den görülmediği gibi içtima konumunda olduğu için dünyanın hiç bir yerinden görülememektedir.

Ru’yet günü olan 18 Ağustos 2012 Cumartesi günü ay güneşten; Ankara’da 4 dakika, Mekke’de 22 dakika sonra batmakta ve güneş battığı anda hilal, Ankara’da 29′, Mekke’de 4° 18′ ufkun üstünde bulunduğu halde her iki şehirde de görülme kriterleri sağlanamadığı için hilal görülmeyecektir.

Şevval ayının ilk günü olan 19 Ağustos 2012 Pazar günü ay güneşten; Ankara’da 38 dakika, Mekke’de 1 saat 04 dakika sonra batmakta ve güneş battığı anda hilal, Ankara’da 6° 19′, Mekke’de ise 13° 34′ ufkun üstünde bulunmaktadır.

Buna göre, 2012 yılı 1433 Şevval ayının başlangıcı 19 Ağustos 2012 Pazar günü olacaktır. Ramazan Bayramı’nızı tebrik ederiz.

Din İstişare Kurulu Adına

İrşad Başkanı 

Celil YALINKILIÇ